Ivan Tolpe prijs 2017

In deze tweede editie van de Ivan Tolpe Prijs, een eerbetoon aan wijlen Ivan Tolpe, dé West-Vlaamse pionier in mestverwerking, ging VCM opnieuw op zoek naar vernieuwende ideeën die inspelen op een vraag gedreven probleem uit de sector. Ook voorstellen van buiten Vlaanderen waren deze keer welkom, maar het concept moest uiteraard toepasbaar zijn in de Vlaamse context.

Het doel van de Ivan Tolpe prijs is immers om innovatieve, veelbelovende technieken te ontwikkelen en te ondersteunen om zo de mestverwerking in Vlaanderen een blijvende voortrekkersrol te geven. Voor de tweede editie waren er inzendingen uit Vlaanderen, Nederland, Duitsland, Italië en Spanje. Een jury samengesteld uit Vlaamse mestverwerkingsexperts selecteerde 4 genomineerden: Fraunhofer IGB, Kamplan, Nijhuis Water Technologies en Universiteit Gent/Universiteit Antwerpen.

Het Duitse onderzoeksinstituut Fraunhofer IGB stuurde een totaaloplossing in voor de recuperatie van stikstof (ammoniumsulfaat) én fosfor (fosfaatzouten), naast een kaliumvloeistof uit varkensmest. Deze techniek laat toe een fosforarme dikke fractie te genereren die afgezet kan worden op Vlaamse bodem om de koolstofproblematiek van de bodem aan te pakken. De module voor fosforrecuperatie werd tijdens het ARBOR project reeds getest op Vlaamse mest en digestaat met veelbelovende resultaten (download hier het rapport).

Dit concept werd ontwikkeld en gedemonstreerd tijdens het Europese project BioEcoSim. Momenteel draait er een pilootinstallatie in Kupferzell (Duitsland), en wordt een eerste grootschalige installatie gebouwd.

Het Nederlands bedrijf Kamplan stuurde het Total Circular Farm Concept in. Ook dit concept wordt reeds getest in de praktijk en bestaat uit een membraan bioreactor voor biologische stikstofverwijdering. Het effluent kan verder behandeld worden met elektrodialyse voor kaliumrecuperatie. Het bekomen kaliumarme effluent kan gebruikt worden om de stallen te spoelen of kan via een bijkomende omgekeerde osmose loosbaar gemaakt worden.

Een andere Nederlandse inzending kwam van Nijhuis Water Technologies die het GENIAAL concept naar voor bracht. Het gaat opnieuw om een totaalconcept waarbij digestaat van een co-vergister gescheiden wordt in een fosfaatrijke dikke fractie en een dunne fractie.De dunne fractie wordt hier verwerkt met een DAF (Dissolved Air Flotation) eenheid, een ammoniak stripper-scrubber  én een membraanfiltratie. Deze verwerking resulteert in ammoniumsulfaat en loosbaar water, naast een kaliummeststof na indamping van het concentraat van de membraanfiltratie. Er wordt momenteel een grootschalige installatie gebouwd in Nederland.

De Universiteit van Gent in samenwerking met de Universiteit van Antwerpen stuurde de resultaten binnen afkomstig van een Europees project, ManureEcoMine, waarin onderzoek werd verricht naar de aanpassing van het huidige biologische mestverwerkingsproces (biologie). Hierbij werd onderzocht hoe nitrificatie/denitrificatie vervangen kan worden door nitritatie/denitritatie en wat hierbij de voordelen zijn.

In plaats van ammoniak om te zetten tot nitraat (nitrificatie) en dan het nitraat, via nitriet om te zetten tot stikstofgas, zou bij nitritatie/denitritatie de nitraatstap overgeslagen worden. Dit heeft verschillende besparingen tot gevolg: verlaging van de beluchtingsenergie met 25% en het wegvallen van de nood tot externe koolstoftoediening.Dit alles resulteert ook in de verlaging van de koolstofvoetafdruk. Via de uitreiking van de ‘Ivan Tolpe’ prijs wil VCM het belang van dergelijke ontwikkelingen onderstrepen, en hoopt deze ambitieuze realisaties dan ook op de markt te zien verschijnen!

De leden van VCM verkozen uiteindelijk de inzending van Fraunhofer IGB tot winnaar van de Ivan Tolpe Prijs. Op donderdag 9 februari 2017 nam Jennifer Bilbao van Fraunhofer IGB de award en de geldprijs in ontvangst, die haar werden overhandigd door de zoon van wijlen Ivan Tolpe, Gianni Tolpe. Bekijk ook zeker eens het filmpje op de website van Farmcafé.

Stand van zaken winnaar tweede editie

In 2017 selecteerden de leden van VCM uit 4 genomineerden het BioEcoSim concept van Fraunhofer IGB als winnaar van de tweede editie.

Dit Duits onderzoekscentrum diende een totaaloplossing in voor nutriëntenrecuperatie uit mest en digestaat. Dit concept is zeer interessant in de Vlaamse context, vooral omdat de techniek de scheiding van fosfor en organische stof uit mest mogelijk maakt. Hierbij wordt een fosforarme dikke fractie geproduceerd, die toegepast kan worden in de Vlaamse akkerbouw, met een verbetering van de bodemkwaliteit als gevolg. De afgescheiden fosfaatzouten kunnen geëxporteerd worden naar regio’s met een fosfaattekort of kunnen afgezet worden naar de minerale meststoffenindustrie.

Iosif Mariakakis van Fraunhofer IGB bevestigt dat het winnen van de Ivan Tolpe Prijs de projectpartners meer zelfvertrouwen gaf en hen het bewijs leverde dat hun concept antwoord biedt aan een groeiende vraag van zowel veehouders áls akkerbouwers. Verschillende regio’s in Europa worden gekenmerkt door een mestoverschot, terwijl andere regio’s een tekort hebben aan dierlijke mest en akkerbouwers noodgedwongen toegewezen zijn op minerale meststoffen. De voorgestelde techniek voor fosforrecuperatie biedt zowel een oplossing voor veetelers met een mestoverschot als kwalitatieve organische producten voor akkerbouwers.

Na ontvangst van de Ivan Tolpe Prijs, zijn de projectpartners gestart met het bouwen van een mobiele eenheid voor fosforrecuperatie uit mest. De pilootinstallatie van het BioEcoSim project (100 liter per uur) werd opgeschaald tot een mobiele installatie van 1 kubiek per uur. De opstelling van twee zeecontainers maakt transport tussen verschillende bedrijven mogelijk, zodat de techniek op verschillende plaatsen gedemonstreerd kon worden alsook geoptimaliseerd voor verschillende mestsoorten.

Ondertussen werd de technologie verkocht aan Suez, een reus in de waterzuiverings- en afvalverwerkingswereld. Suez zal voortaan de technologie verdelen in Europa. Een eerste volleschaalinstallatie voor nutriëntenrecuperatie uit mest wordt tegen eind 2018 in Noord-Duitsland verwacht. Deze locatie, dicht tegen de Nederlandse grens, is geen toeval, aangezien ook Nederland kampt met een mestoverschot.